Phố Euljiro là khu công nghiệp tọa lạc ngay giữa lòng Seoul. Nơi đây đã từng chứng kiếnthời hoàng kim của ngành công nghiệp sản xuất và đến nay vẫn giữ được những nét xưa với các công xưởng và cửa hàng lâu đời. Vài năm gần đây, các nghệ sĩ trẻ đã từ nơi đây mà dựng nên một cảnh quan độc đáo – nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, không ngừng tìm kiếm bản sắc mới lạ.
Các con hẻm chằng chịt như ma trận ở Euljiro với san sát xưởng đúc thép, cửa hàng công cụ, nhà in vào thập niên 19550-1960. Trong đó phố Euljiro 3-ga dày đặc các tòa nhà thấp tầng sập xệ là khu lạc hậu nhất trong khu vực.
ⓒ Seol Dong-ju
Khi trời nhá nhem tối, phố Euljiro 3-ga dần đông nghẹt bởi nhiều bạn trẻ đổ về các quán ăn theo lời đồn đãi. Ở đây có nhiều quán ăn lâu đời đồng hành cùng lịch sử Euljiro.
ⓒ Tổ chức Du lịch Seoul
Dù không phải là địa điểm sầm uất như Gangnam, Myeongdong hay ga tàu điện Hongdae Ipgu nhưng từ nhiều năm trước, có một địa điểm đã trở thành nơi thu hút sự quan tâm, tìm kiếm của công chúng trên các nền tảng mạng xã hội đi kèm với hashtag “#hotplace”. Euljiro là khu công nghiệp trong lòng thành phố, được biết đến như một nơi có tất cả mọi thứ. Đây cũng là nơi tập trung nhiều cửa hàng vật liệu xây dựng bán gạch men, đèn điện, cùng các công xưởng nhỏ như xưởng in hay xưởng đúc thép. Dù Euljiro nằm giữa lòng Seoul, nhưng khi dạo quanh nơi này, bạn sẽ bất ngờ vì thật khó để tìm thấy một cửa hàng tiện lợi. Cũng sẽ khó tìm thấy các cửa hàng vốn thường xuất hiện trong các khu dân cư như Starbucks hay Mc Donald nếu không đi theo hướng các con đường lớn hoặc khu có ga tàu điện ngầm.
Euljiro không được bao bọc trong sự khang trang hào nhoáng, mà điều làm nên dáng dấp đặc trưng cho khu phố này đến ngày hôm nay chính là tiếng xe máy ngược xuôi, mùi sắt mài hăng ẩm và sự gắn bó từ lâu đời của những người dân nơi đây. Từng dấu vết nhuốm màu thời gian này đã thu hút các bạn trẻ say mê đồ cổ và những người tìm kiếm niềm vui, theo đuổi các giá trị độc đáo từ trong quá khứ.
Cái nôi của ngành sản xuất chế tạo
Trong lần cải cách hành chính vào năm 1914, phố Euljiro được gọi là Hwanggeumjeong. Từ năm 1946 tên khu phố được đổi thành Euljiro theo tên một danh tướng thời Goguryeo (37 TCN - 668) – Eulji Mundeok (Ất Chi Văn Đức). Nơi đây bắt đầu có dáng dấp của một khu sản xuất trọng điểm kể từ đầu thế kỷ XX. Khi ngành dệt, thực phẩm, in ấn được chú trọng phát triển, nơi này đã trở thành khu công thương nghiệp cận đại.
Sau chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), những người tị nạn đã đến đây và dần làm hình thành khu ổ chuột ở Euljiro và bờ kênh Cheonggyecheon bên dưới. Dân tứ xứ đã đổ về kiếm sống ở nơi đây. Đêm đến, họ ngủ co ro trong những căn nhà tồi tàn. Ban ngày, họ buôn bán bất cứ thứ gì có thể ở những sạp hàng bên đường. Mặt hàng chủ yếu là máy móc hay vật dụng tuồn ra từ các đơn vị quân đội Hoa Kỳ. Sắt vụn phế liệu sau chiến tranh không còn sử dụng được nữa cũng trở thành một món hàng mua bán. Khi những người vốn làm nghề buôn bán dần trở nên chuyên nghiệp, họ tiến đến mở rộng việc thu gom, sửa chữa công cụ, máy móc hoặc trực tiếp chế tạo, sản xuất.
Tự lúc nào, phố Euljiro dần được xem là nơi tập trung của những thợ thủ công giỏi, nghệ nhân có thể làm ra bất cứ đồ vật gì trong chớp nhoáng. Người ta còn hay đùa rằng, chỉ cần rảo bước một vòng Cheonggyecheon và Euljiro, bạn có thể ráp được một chiếc xe tăng. Điều này đồng nghĩa với việc trình độ kỹ thuật chế tạo của khu vực này đã rất vượt trội. Nhiều ngõ ngách trong phố trở thành cái nôi của nhiều doanh nghiệp sản xuất điện – điện tử, kim loại, thuỷ tinh, đèn điện, gốm sứ và nội thất, phố Euljiro cũng từ đây mà được thúc đẩy phát triển hơn. Thập niên 70 là thời kỳ vàng son của khu phố, khách đông đến nỗi người ta bảo rằng các thương nhân không có thời gian để đếm tiền.
Một phố Euljiro đã từng như vậy rồi cũng đến thời xuống dốc. Vào cuối những năm 1980, trong khi chế tạo sản xuất được xem là ngành mũi nhọn trong nền kinh tế Hàn Quốc thì ngành vốn chủ lực như điện, điện tử bị xem là không phù hợp với trung tâm đô thị và buộc phải di dời sang khu vực khác. Hơn nữa, môi trường sống và cơ sở hạ tầng được xây dựng từ đầu thế kỷ XX dần xuống cấp, đặt ra yêu cầu phải tái phát triển. Tuy đã có làn sóng cải tạo khu vực này, nhưng do sự phức tạp trong vấn đề tái cơ cấu mặt bằng mà việc cải tạo không thể thực hiện dễ dàng. Cuối cùng, khu phố bước sang thiên niên kỷ mới với tình trạng giá nhà đất tăng vọt.
Từng là thánh địa công nghiệp điện tử trong hàng chục năm, vào năm 2017, Sewoon Plaza mở cửa đón công chúng với một diện mạo khác sau một đợt cải tạo quy mô lớn. Sewoon Basement là không gian được cải tạo từ phòng thiết bị sưởi tầng hầm, giờ đây được sử dụng với nhiều mục đích như giáo dục, triển lãm, sáng tác.
ⓒ Roh Kyung
Tôn trọng những giá trị xưa
Phố Euljiro là khu vực có tính hữu dụng cao không chỉ đối với ngành công nghiệp mà còn ở lĩnh vực nghệ thuật. Các nghệ sĩ trẻ có thể đến đây để tìm kiếm những vật liệu cần thiết cho công việc của họ trong nhiều lĩnh vực khác nhau như mỹ thuật, điện ảnh và kịch. Nếu không có sẵn, họ có thể nhờ các người thợ sản xuất mới các vật liệu đang cần. Những người thợ vừa làm theo đơn yêu cầu vừa trò chuyện cùng các nghệ sĩ trẻ, và đôi khi người thợ thủ công lại trở thành một thành viên trong dự án văn hoá nghệ thuật từ những lời góp ý và tư vấn mang tính kỹ thuật của mình. Việc thuận lợi di chuyển cũng giúp cho mọi người thường lui tới khu phố Euljiro. Khu phố này có các tuyến ga tàu điện ngầm số 2, 3, 5 đi qua nên rất dễ dàng tiếp cận.
Trình độ kỹ thuật của những người thợ lành nghề là thứ vũ khí đắc lực góp phần hiện thực hóa ý tưởng của các nghệ sĩ trẻ. Trong ảnh là loa Bluetooth chân không KNOT, SOUND ABOVE, loa này do above.studio phối hợp với nghệ nhân âm thanh ở Euljiro với hơn 50 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều khiển tự động cùng phát triển và đưa ra thị trường. Above.studio là studio chuyên thiết kế và không ngừng tìm kiếm nét đẹp tạo hình thông qua các bước quy trình kỹ thuật logic.
ⓒ above.studio
Những người trẻ chính là nhân tố quan trọng đánh thức các giá trị dần mai một và khơi dậy sự thay đổi nơi khu phố Euljiro. Từ giữa thập niên 2010, những người làm nghệ thuật trẻ tuổi đã để mắt tới phố Euljiro nhằm tìm kiếm không gian làm việc hoặc triển lãm và trình diễn. Giá thuê rẻ so với những khu khác là một yếu tố hấp dẫn khiến mọi người lựa chọn khu phố này. Nhưng lý do quan trọng hơn cả là môi trường thực tế đặc thù của khu phố. Euljiro đã khơi dậy nguồn cảm hứng tuyệt diệu bằng sự pha trộn hài hòa giữa nhựa sống phả ra từ nơi làm việc toả mùi mồ hôi, các tòa nhà thấm đượm dấu vết thời gian và các lối nhỏ đan xen chằng chịt như ma trận.
Không gian mà những nghệ sĩ trẻ gầy dựng tại Euljiro có một điểm chung. Họ đã tạo nên không gian mới nhưng lại dung hòa được với không khí chung vốn có nơi đây của Euljiro. Họ đã tận dụng các nội thất có sẵn thay vì phải cải tạo toàn bộ cho phù hợp với nhu cầu làm việc hay triển lãm. Họ không tùy tiện phá bỏ tường gạch hay các món nội thất lâu đời đã từng thịnh hành cách đây vài chục năm. Có nhiều nơi đã không thay mới mà sử dụng bảng hiệu cửa hàng hay công xưởng có sẵn trước đây. Họ đã trân quý và giữ gìn những thứ thuộc về lịch sử ở Euljiro như thế. Những không gian mới mà họ tạo dựng lại hài hoà tự nhiên với diện mạo vốn có của Euljiro.
Đối với những người đi khám phá Euljiro, việc phát hiện ra các phòng triển lãm độc đáo ẩn trong từng con hẻm cũng đã là một điều lý thú. N/A Gallery khai trương vào năm 2018 tọa lạc trong ngõ xưởng đúc thép trên phố Euljiro 4-ga. Dù không treo biển hiệu, phòng triển lãm này đã tổ chức nhiều buổi triển lãm ở các thể loại khác nhau và dẫn đầu hệ sinh thái nghệ thuật của khu vực này. Trong ảnh là hình ảnh Triển lãm Dinosavr của hai tác giả Yesul Kim và Rémi Lambert mở vào đầu năm nay.
ⓒ N/A Gallery
Hình ảnh bên trong của gác xép Eulji, toà nhà được KOLON FnC cho ra mắt vào năm 2020 dưới dạng cửa hàng đại diện cho chuỗi sản phẩm tại phố Euljiro 3-ga. LimTaeHee Design Studio phụ trách mảng thiết kế không gian đã tập trung tận dụng đồ dùng, nội thất và sàn nhà cũ để tạo nên không gian hoà hợp với quang cảnh xung quanh, đồng thời vẫn giữ được dáng vẻ ban đầu của toà nhà đã hơn 20 năm tuổi.
Cung cấp bởi LTH, ảnh Yong Joon Choi
“Hipjiro” ra đời
Chỉ cần có thể cho công chúng thấy được những điều mới mẻ thì các nghệ sĩ gắn bó với khu phố Euljiro sẵn sàng thử sức dù các buổi triển lãm không giúp họ kiếm được tiền. Thêm vào đó, họ liên tục lồng ghép các đặc trưng về địa lý, kiến trúc của Euljiro vào trong các tác phẩm như một thử nghiệm mới. Đây cũng là nguyên do khiến người ra hay gọi các buổi triển lãm hay trình diễn ở Euljiro là “nội dung đặc thù của địa điểm”.
Các hoạt động văn hóa nghệ thuật của họ cũng từng bước lan rộng vào văn hóa ẩm thực của Euljiro. Khu vực nằm gần không gian văn hóa nghệ thuật dần xuất hiện các cửa hàng mà khách có thể vừa uống trà vừa hàn huyên. Các cửa hàng này gần như không xóa đi vết tích của địa điểm cũ, nhiều trường hợp còn giữ nguyên tên cửa hàng ngày xưa hay rất nhiều trường hợp nhà hàng không treo bảng tên, và những nơi này dần dà trở thành không gian văn hóa tổng hợp. Ranh giới phân chia giữa cửa hàng, cà phê, pub và phòng làm việc, phòng trưng bày, nơi biểu diễn không rõ ràng. Có khi người ta tổ chức triển lãm ở nhà hàng, hay quán cà phê có khi trở thành nơi biểu diễn nghệ thuật. Bất cứ lúc nào tại Euljiro ta cũng đều có thể vừa nhâm nhi ly cocktail thơm mát, vừa thưởng thức tác phẩm nghệ thuật. Phố Euljiro trở thành một địa điểm gây sốt bởi người ta truyền tai nhau rằng đây là nơi tập hợp và dung hòa mọi thứ ở Seoul – nơi mà mọi thứ đều có mục đích và chức năng rõ ràng. Từ mới “Hipjiro” cũng từ đây ra đời, kết hợp giữa từ tiếng Anh “hip” và “Euljiro”.
Phố Euljiro đã cởi bỏ hình ảnh một khu phố lao động vốn in dấu suốt một thời gian dài, và dần tạo nên bản sắc theo hướng trở thành nơi giao thoa hài hòa giữa cũ và mới, giữa kỹ thuật và nghệ thuật. Như tìm thấy một bức tranh ẩn sâu trong mê cung chằng chịt hẻm hóc, việc phát hiện ra được một không gian thú vị còn là sự hấp dẫn độc đáo mà chỉ Euljiro mới có thể mang lại.
59 Stairs Wine Bar, tầng 5 số 130-1 phường Salim. Byun Kyoung-rang. 2021. In mực Pigment. 51 × 34cm. Một trong những tác phẩm tại triển lãm ảnh Euljiro 2021 do Seoul Archive Photographers Group tổ chức tại Y ART Gallery Chungmuro năm 2021. Byun Kyoung-rang trình làng các tác phẩm tập trung vào ranh giới giữa quá khứ và hiện tại của các nhà hàng mới được xây dựng ở khu Euljiro.
ⓒ Byun Kyoung-rang
Ace Four Club toạ lạc gần ga Euljiro 3-ga được cải tạo từ một quán trà 60 năm thành quán cà phê kiêm quán bar. Chủ quán đã để lại một phần dấu ấn của quá khứ dành cho những vị khách quen của quán trà trước đây, chẳng hạn như việc sử dụng nguyên cánh cửa quán cũ.
ⓒ Seol Dong-ju
The Ranch Brewing nằm ở ngõ sau ga Euljiro 3-ga là cửa hàng bán pizza và bia thủ công, nơi đây trở thành địa điểm gây sốt khu Euljiro và thu hút giới trẻ bởi cánh cửa ra vào mô phỏng máy bán hàng tự động cùng hoạ tiết graffiti sặc sỡ.
ⓒ Tổ chức Du lịch Seoul
한국국제교류재단
