한국국제교류재단

DMZ là một kho tàng câu chuyện. Vùng biên giới ở đó con người vẫn đang sinh sống. Cư dân đã sống ở nơi này trong nhiều năm với nền văn hoá và ký ức độc đáo của riêng mình. Bà Park Han-sol đã ghi lại cuộc sống của họ trong “Về DMZ” (About DMZ). Cuốn sách chứa đựng những hình ảnh sống động chân thật về sự chia cắt mà ta chưa hề biết đến.

 

Nơi con người sinh sống
“Nếu bạn tìm kiếm DMZ trên Google, điều đầu tiên xuất hiện là những hình ảnh quân sự tiêu biểu từ Panmunjom (Bàn Môn Điếm) và khung cảnh thiên nhiên hoang sơ. Nhưng nơi đó con người vẫn đang sinh sống. Đồng thời họ vun đắp những ký ức độc đáo của riêng mình. All About là công ty bắt đầu truyền tải những câu chuyện đó. Mặc dù đang điều hành các dự án về nội dung cho các khu vực khác, nhưng chúng tôi dự định xuất bản điểm khởi đầu của mình - “Về DMZ” cho đến cùng.”

DMZ (Demilitarized zone) Bán đảo Triều Tiên là kết quả của Chiến tranh Triều Tiên diễn ra vào ngày 25 tháng 6 năm 1950. Đây là tên gọi khu vực phi vũ trang và phi chiến tranh được thành lập vào ngày 27 tháng 7 năm 1953 khi Quân đội Liên Hợp Quốc, Quân đội Nhân dân Triều Tiên và Quân tình nguyện Nhân dân Trung Quốc đồng ý đình chiến. Về mặt địa lý, đây là khu vực rộng 2km về mỗi phía Bắc và Nam, tính từ Đường phân giới Quân sự dài 248km chia ngang eo bán đảo Triều Tiên. Cuốn sách đầu tiên, “Về DMZ: Cheorwon năng động” (about DMZ, Vol.1: Active Cheorwon) đã làm thay đổi hoàn toàn những thiên kiến của chúng ta. Ở cái vùng đất vốn chỉ được coi là nơi lạnh lẽo và hiu quạnh, lại có những câu chuyện đa dạng và những thú vui phong phú ấy. Cuốn sách thứ hai, “Về DMZ: Paju êm dịu” (about DMZ, Vol.1: Relieve Paju) chứa đựng hình ảnh của một Paju vừa mang bản sắc vùng biên giới, lại vừa là “điểm dừng chân”. Khu vực này là vùng đất ẩm để những đàn chim di cư dừng chân trú ngụ, là điểm du lịch mang lại sự bình thản cho con người phố thị, và cũng là nơi còn giữ lại vết thương của Jangpari thời quân đội Hoa Kỳ đóng quân. “Relieve” được dùng làm phụ đề mang cả hai nghĩa của “bình an” và “loại bỏ khổ đau”. Cuốn sách thứ ba, “Về DMZ: Gojeong tái sinh” (about DMZ, Vol.1: Revive Gojeong) vừa được xuất bản, qua tám tháng đã hoàn thành công đoạn của phần kết, chứa đựng những câu chuyện khác về khu vực biên giới tỉnh Gyeonggi. Mặc dù trong một khoảng thời gian dài thường xuyên tới DMZ để thu thập thông tin và nghiên cứu, đối với cô Park đây vẫn là một “không gian của sự bí ẩn”. Bởi vì càng đi càng thấy tỏ mò, càng gặp càng thấy hứng thú.

“Những ngôi nhà ở làng Minbuk tiếp giáp với Cheorwon DMZ, được gọi theo “số nhà” thay vì địa chỉ. Số 1, số 2, số 3…theo cách như thế này. Làng Minbuk là những ngôi làng được xây dựng ở phía Bắc của Đường kiểm soát dân sự để khai khẩn đất hoang. Giống như những ngôi nhà bình thường khác, mặc dù có địa chỉ, nhưng từ lâu nay đã thuộc quyền quản lý của căn cứ quân sự, để tiện cho việc gọi tên nên đến bây giờ vẫn sử dụng “số nhà”. Ngoài ra còn có một kho vũ khí trong làng. Cũng có lần tôi bị gọi đi điểm danh hoặc đi huấn luyện quân sự. Thời gian trước và sau chiến tranh từng tầng từng lớp vun đắp thành nét văn hoá độc đáo cho ngôi làng này”

Tuyến Geumgangsan nối ga Cheorwon và ga Naegeumgang cũng để lại dấu vết cho làng Minbuk ở Cheorwon. Tuyến Geumgangsan là tuyến đường sắt chạy bằng điện được xây dựng vào những năm 1920 và là tuyến đường sắt du lịch đầu tiên ở Hàn Quốc. Nếu không phải là chiến tranh và chia rẽ, thì có lẽ là tuyến đường sắt này đã không bị cắt đứt. Bên cạnh đường ray xe lửa, các tòa nhà từ thời thuộc địa của Nhật Bản vẫn còn đó như là một đống đổ nát.

“Khác với những gì được biết đến trên các phương tiện truyền thông, thiên nhiên nơi này quả thật không được rộng lớn cho lắm. Trái lại, có một cảm giác của sự hoang tàn. Để theo dõi lẫn nhau từ hai phía nam bắc, họ cố ý đốt hoặc chặt cỏ cây nhằm đảm bảo tầm nhìn. Khung cảnh đẹp nhất mà tôi cảm nhận được là hình ảnh của những đàn sếu. Nhờ con người nơi đây mà mỗi mùa đông những đàn sếu ùa về làng Minbuk ở Cheorwon. Dân làng trồng rất nhiều lúa, rồi sau mùa vụ thay vì cột lại thành từng bó đi bán thì họ để laik những hạt thóc vụn trên ruộng cho đàn sếu đến ăn. Dường như con người và sếu là bạn đồng hành của nhau.”

All About đã đặt tên loại gạo đó là gạo chim sếu và giúp người dân bán gạo. Họ phát triển cùng với cư dân địa phương bằng cách lồng ghép các đặc sản địa phương vào đời sống.

 

Hồi ức của mỗi người, mỗi một con người
Cô ấy bắt đầu bén duyên với DMZ vào năm 2016 khi còn là sinh viên Khoa Nghiên cứu Môi trường, Đại học Quốc gia Seoul. Vào thời điểm đó, giáo sư hướng dẫn luận văn của cô là người tham gia lập kế hoạch cho dự án văn hóa đô thị Real DMZ Project. Khi theo chân vị giáo sư của mình đến làng Minbuk ở Cheorwon lần đầu tiên, cô ấy đã rất ngạc nhiên trước khung cảnh xung quanh mình. Sinh ra và lớn lên ở Seoul, cô ít có cơ hội về thăm thôn quê, và vì không có anh em nên cô hầu như chưa được tiếp xúc với văn hóa quân đội. Đó là lúc cô nhận ra rằng người bình thường nhất không biết gì về DMZ là chính mình. Cô bỗng thấy tiếc nuối. Cô đã nghĩ rằng nếu ai đó chỉ ra những điều cốt lõi của DMZ, thì một con người bình thường như cô cũng sẽ rất muốn quan tâm đến nơi này.

“Ngày đầu tiên tham gia chuyến tham quan Hòa bình và An ninh DMZ ở Cheorwon, tôi đã muộn màng nhận ra rằng bất kể góc nào nơi đây cũng đều có những câu chuyện về chiến tranh Triều Tiên thời bấy giờ được kể lại. Không một ai nói về thời kỳ hậu chiến. Sau đó, tôi đến làng Minbuk, nơi có những ký ức về thời gian trước và sau Chiến tranh Triều Tiên trong mọi khía cạnh của cuộc sống của dân làng, những câu chuyện đó khiến tôi muốn viết lại.”

Theo chân giáo sư đến thăm Đài tưởng niệm thảm sát người Do Thái ở Berlin cũng là một nhân duyên để cô ghi lại câu chuyện của DMZ lên tạp chí. Nhật ký và thư của các nạn nhân, những ghi chép rất bình thường hàng ngày nằm trong phòng triển lãm. Kế bên phòng triển lãm treo một bức ảnh gia đình rất lớn. Đó là một bức ảnh gia đình vô cùng bình thường mà nhà nhà đều treo trong phòng khách. Nhưng trong này làm cô chấn động. Đến gần bức ảnh, những dòng chữ hiện lên về cuộc sống của mỗi người đã diễn ra thế nào trong nhiều năm sau đó. Khu triển lãm đã cho thấy, những người được xếp vào nhóm nạn nhân đó, mỗi người, mỗi một con người đều đã từng sống những ngày bình thường như chúng ta. Nước mắt cô rơi. Từ hôm đó, cô quyết định ghi lại những hồi ức của từng người, từng con người sống trong DMZ.

“Thật may mắn. Tôi đã đăng ký tham gia cuộc thi khởi nghiệp trong khuôn viên trường với ba người bạn học cao học và nghiên cứu sinh từ Khoa Nghiên cứu Môi trường của Đại học Quốc gia Seoul, và điều bất ngờ, chúng tôi đã được chọn. Trong 10 đội được chọn đó đều là các công ty khởi nghiệp nổi tiếng. Khi tự hỏi tại sao lại một nhóm non trẻ như chúng tôi lại được chọn thì thật vui mừng vì dường như giá trị của DMZ đã được công nhận. Điều đó giúp tôi khởi nghiệp suôn sẻ.”

Những điều chưa ai hỏi
Được thành lập vào năm 2019, All About không chỉ xuất bản “Về DMZ” mà còn tiến hành nhiều hoạt động kinh doanh khác nhau như sản xuất hàng hóa, lập kế hoạch triển lãm và điều hành địa điểm cắm trại. Trong đó, khu cắm trại Seoul ở Làng Pyeonghwa, Cheorwon, mang đến trải nghiệm nghỉ lại qua đêm trên Đường kiểm soát dân sự. Hiện tại, khu cắm trại đang được vận hành dưới sự uỷ thác từ thành phố Seoul, nhưng chúng tôi dự định một ngày nào đó sẽ mời nhiều người hơn nữa, tạo không gian riêng để họ có thể nghiên cứu về “hồi ức DMZ”. Không chỉ là DMZ. Mục tiêu của All About là hướng công chúng đến các khu vực chưa được thu hút của Hàn Quốc bằng các sản phẩm thích hợp. Thông qua cái nhìn của một người khác vùng hơn là cái nhìn của người dân bản địa, cô cố gắng giới thiệu văn hóa của vùng và hồi ức của người dân địa phương theo nhiều cách khác nhau.

“Mặc dù chúng tôi đang mở rộng sang các khu vực khác, nhưng DMZ vẫn là lý do chúng tôi tồn tại. Khi đến thăm cư dân vùng biên giới để lấy tin, hầu hết mọi người đều chào đón chúng tôi nồng nhiệt. Không chỉ ở Cheorwon, mà ở Paju và Goseong cũng vậy. Dường như là một niềm an ủi lớn đối với cư dân khi nhận ra rằng ai đó đang tò mò về những câu chuyện mà chưa ai hỏi họ trước đây.”

Cách đây không lâu, cô bận bịu để cố gắng xuất bản “Về DMZ: Goseong tái sinh”. Có rất nhiều câu chuyện về tỉnh Goseong. Mặc dù có đường biển dài nhất Hàn Quốc nhưng hơn 70% diện tích là núi nên cuộc sống của cư dân nơi đây rất độc đáo. Núi Geumgang ngàn vạn dặm nối liền với Goseong, vì vậy đây cũng là nơi khiến ta cảm nhận được nỗi đau của sự chia cắt một lần nữa. Myeongpai là ngôi làng ở phía cực bắc Hàn Quốc, đã bị tách khỏi làng Minbuk, ở ngôi làng này có bãi biển Myeongpa, bãi biển phía cuối cùng của Goseong. Sông biển nối nhau như vậy nhưng vùng đất này lại bị chia cắt làm hai.

Bản Goseong có tên gọi là “Tái sinh” bởi khu vực này đã xảy ra một loạt các vụ cháy rừng lớn. Tôi đặt tên này với tâm nguyện bước qua nỗi đau và sống lại một lần nữa. Ngoài ra, sự quan tâm về du lịch gián tiếp đến các địa đểm dần gia tăng do COVID-19, thì Goseong bắt đầu nổi lên như một địa điểm thu hút đối với khách du lịch, tựa như một mối liên kết với sự hồi sinh.